Về Quảng Yên xem lễ rước “cụ thượng” lên miếu Tiên Công

Theo truyền thống hàng năm, ngày cuối cùng của lễ hội Tiên Công, chính quyền và con cháu trong dòng họ sẽ tổ chức rước “cụ thượng” lên nhà từ đường và đình sau đó tổ chức rước lên miếu Tiên Công để báo cáo với tổ tiên.

Ngày 4/2 (mùng 7 tháng Giêng năm Ất Tỵ), tại Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia miếu Tiên Công (xã Cẩm La, TX Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh), đã diễn ra lễ rước các "cụ Thượng" lên tế lễ tại miếu Tiên Công.

Theo các cụ cao niên trong vùng kể lại, đầu thế kỷ XV, 17 vị Tiên Công từ kinh thành Thăng Long (Hà Nội ngày nay) xuôi theo dòng sông Hồng đến vùng cửa biển vất vả để quai đê, lấn biển, lập ấp, dựng làng và tạo ra vùng đảo Hà Nam trù phú như ngày nay. Để tưởng nhớ công lao của các vị tiên tổ, người dân vùng đảo tổ chức lễ rước các “cụ thượng” về miếu Tiên Công để tri ân công đức và báo cáo với tổ tiên.

Theo người dân Hà Nam, sống giữ thiên nhiên khắc nghiệt, thường xuyên phải chống chọi với thiên tai giông bão nên có được sự trường thọ là vô cùng quý giá. Bởi vậy, các cụ sống thọ đến các tuổi 80, 90 và 100 tuổi sẽ được phong là “cụ thượng”. Con cháu trong dòng họ cứ Tết đến xuân về sẽ tổ chức rước các “cụ thượng” lên miếu Tiên Công để bái yết Tổ tiên, xem đây là một phúc lớn của gia tộc.

Lễ hội Tiên Công năm 2025 diễn ra trong 3 ngày từ 2/2 đến 4/2 (từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng năm Ất Tỵ). Năm nay, đến thời điểm chính hội ngày mùng 7 tháng Giêng, đã có hơn 100 cụ đến tuổi thượng thọ tròn 80, 90 và 100 tuổi đến miếu Tiên Công dẫn lễ.

36 cụ thượng thọ tròn 80, 90 và 100 tuổi của 3 xã, phường: Yên Hải, Phong Cốc, Phong Hải đã được các con các cháu rước trên võng đào, ra miếu Tiên Công làm lễ tế các bậc tiên tổ trong lễ hội độc đáo tôn vinh nét đẹp văn hóa truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của người dân vùng cửa biển Bạch Đằng.

Nét mới trong lễ hội truyền thống năm nay là các gia đình đều rước các “cụ thượng” lên đình và tổ chức chung cùng với chính quyền địa phương. Có 3 đám rước gồm các phường Phong Cốc, Yên Hải và Phong Hải.

Đi đầu mỗi đám rước là 3 ông Phúc, Lộc, Thọ biểu tượng cho sự trường thọ và xung túc của con cháu trong dòng họ và địa phương.

Theo chính quyền thị xã Quảng Yên, tùy vào điều kiện kinh tế của mỗi gia đình và dòng họ có “cụ thượng” mà quy mô đám rước ở mức độ to hay nhỏ. Để ghin giữ nét đẹp truyền thống, chính quyền hỗ trợ mỗi đám rước tập thể số tiền 50 triệu.

Điểm nhấn của mỗi đám rước là các “cụ thượng” được con cháu mặc bộ đồ tương ứng số tuổi 80 màu xanh, 90 màu đỏ và 100 tuổi màu vàng. Các cụ được ngồi võng hoặc xe lọng, trang trí sặc sỡ để rước lên miếu Tiên Công.

Trên đường đi, người dân xã đảo Hà Nam hai bên đường đều gửi lời chúc phúc đến các “cụ thượng” và mong muốn được các cụ ban cho sức khỏe, sự minh mẫn và sự trường thọ.

Nhiều "cụ Thượng" ở xã đảo Hà Nam, tuy đã ở tuổi "xưa nay hiếm" nhưng vẫn khỏe mạnh, minh mẫn, tự mình cùng con cháu dẫn lễ vào miếu tạ ơn đức Tiên Công.

Cụ Bùi Thị Gỏng, tròn 100 tuổi, ngồi trên võng đào, được các con, cháu, chắt rước ra miếu tế lễ bậc tiên tổ. Cụ Gỏng là một trong 4 cụ thượng thọ tròn 100 tuổi của Lễ hội Tiên Công năm nay, dẫn đầu đoàn rước "cụ Thượng" của phường Yên Hải.

Đoàn rước “cụ thượng” dài gần 2 km từ các phường tới miếu Tiên Công với cờ lọng, phường bát âm, rồng lân tạo không khí nhộn nhịp thu hút hàng nghìn người dân và khách du lịch tham dự.

Đến miếu Tiên Công, các cụ được ngồi trang trọng ngay giữa sảnh trong miếu, quây quần xung quanh là các con các cháu, chuẩn bị hành lễ với tổ tiên.

Các "cụ Thượng" làm lễ cáo yết với tổ tiên, cám ơn tổ tiên đã ban phước thọ, đồng thời cầu xin thêm thọ, an khang thịnh vượng cho con cháu trong gia đình dòng họ.

Lễ hội Tiên Công là một trong những lễ hội lớn của người dân thị xã Quảng Yên, là dịp người dân thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và tri ân tổ tiên, ông bà, cha mẹ.

Năm 2017, lễ hội Tiên Công được Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.

Lễ hội cũng là dịp tốt để TX Quảng Yên nói riêng và tỉnh Quảng Ninh nói chung tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá các giá trị đặc sắc tới người dân và khách du lịch. Ước tính, trong 3 ngày diễn ra lễ hội, đã có khoảng trên 40.000 người dân tham dự.