Thực hư chuyện ẩm thực Anh Quốc – Có tệ như lời đồn?

Đã từng bị coi là "thảm họa", ẩm thực Anh đang dần lấy lại vị thế của mình với sự xuất hiện của những đầu bếp tài năng và những món ăn độc đáo.

Ẩm thực Anh từ lâu đã trở thành đề tài đùa cợt bất tận, xuất hiện trên khắp mạng xã hội và các trang web. Từ những năm đầu thế kỷ 20, không chỉ văn hào Virginia Woolf mà cả danh hài Jackie Mason cũng từng mỉa mai về nền ẩm thực này.

Câu hỏi kinh điển thường được đặt ra: Làm thế nào một quốc gia từng cai trị một phần tư thế giới với nguồn nguyên liệu phong phú lại có thể cho ra đời những món ăn được cho là nhạt nhẽo đến vậy?

Một trong những lý do thường được viện dẫn chính là ảnh hưởng nặng nề của chính sách phân phối lương thực thời hậu chiến. Văn hóa ăn uống bảo thủ và sở thích với những món ăn nhanh gọn cũng góp phần không nhỏ.

Món cá chiên với khoai tây chiên — biểu tượng quốc dân — tuy phổ biến, nhưng hiển nhiên không phải là bữa tiệc của hương vị phong phú. Ngay cả món gà tikka masala, một dạng cà ri nhẹ do người Anh sáng tạo, cũng được coi là phiêu lưu hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng từ cuối thế kỷ 20 đến nay, ẩm thực Anh đã bước vào giai đoạn hồi sinh. Các đầu bếp hàng đầu không ngừng cải tiến món ăn truyền thống bằng nguyên liệu địa phương chất lượng cao. Nhưng liệu tiếng xấu về ẩm thực Anh có thực sự còn đúng?

Những ngày đen tối của ẩm thực Anh

Nếu bạn nghĩ ẩm thực Anh bây giờ tệ, hãy nói chuyện với một người dân bản địa lớn lên vào những năm 70 hoặc 80.

Đó là thời kỳ đỉnh điểm của nền ẩm thực nghèo nàn và đơn điệu, khi các gia đình thường dựa vào những món ăn chế biến sẵn quảng cáo rầm rộ nhưng kém chất lượng. Bánh kếp giòn Birdseye, bánh nướng đóng hộp Fray Bentos, và các sản phẩm từ gà tây của Bernard Matthews với câu slogan quen thuộc "Bootiful!" là những cái tên quen thuộc trên bàn ăn.

Món tráng miệng cũng không khá hơn với Arctic Roll hay Angel Delight – những lựa chọn ngọt ngào thiếu sự tinh tế. Thời ấy, quảng cáo thịt ở Anh chủ yếu tập trung vào số lượng thay vì chất lượng, phản ánh rõ một giai đoạn mà sự phong phú của khẩu phần ăn được xem trọng hơn giá trị ẩm thực.

Bữa sáng kiểu Anh

Cũng trong giai đoạn này, công ty Vesta mang đến cho người dân Anh những trải nghiệm đầu tiên về ẩm thực quốc tế bằng các bộ dụng cụ nấu ăn đóng hộp như cà ri bò hay mì xào.

Mặc dù khẩu vị hiện đại coi những sản phẩm này là tầm thường, chúng đã mở ra cánh cửa cho sự khám phá những hương vị kỳ lạ hơn, vượt xa những món ăn quen thuộc của Anh quốc lúc bấy giờ.

Sự chỉ trích về ẩm thực Anh thường nhắm vào thói quen dựa dẫm quá nhiều vào thịt và phô mai, đặc biệt là thịt lợn.

Các món ăn cầm tay như bánh thịt lợn, trứng Scotch, và bánh cuộn xúc xích vẫn giữ vị trí ưu ái, với chuỗi cửa hàng Greggs bán ra khoảng 130 triệu chiếc bánh cuộn xúc xích mỗi năm.

Văn hóa ăn vặt này biến Anh quốc thành "vương quốc sandwich," nơi những chiếc bánh sandwich đóng gói sẵn đã trở thành ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ đô la.

Thậm chí, với nhiều người Anh, việc lấy một chiếc sandwich lạnh từ tủ lạnh còn hấp dẫn hơn so với việc bỏ thời gian nấu nướng. Sự yêu thích dành cho đồ ăn mang đi và những thực đơn phổ biến tại quán rượu – như bánh thịt bò và bia, gà Hunter – tiếp tục củng cố hình ảnh một nền ẩm thực chuộng tiện lợi nhưng đôi khi thiếu sáng tạo.

Mặc dù có những cải thiện đáng kể trong những thập kỷ gần đây, những dấu ấn của quá khứ vẫn góp phần tạo nên bức tranh tương phản và phong phú về ẩm thực nước Anh.

Những món ăn gây tranh cãi và những món ăn tuyệt vời

Khắp nơi trên mạng có thể tìm thấy các danh sách những món ăn Anh bị coi là tệ nhất. Tuy nhiên, khẩu vị là điều rất chủ quan, và nhiều món bị chê bai chỉ đơn giản là những hương vị mà người ta cần thời gian để làm quen.

Điển hình là món lươn nấu đông, một biểu tượng của ẩm thực đường phố vùng Cockney, và đậu nghiền – món ăn kèm phổ biến với cá và khoai tây chiên.

Còn Marmite, loại mứt phết làm từ men bia, không chỉ khiến du khách nước ngoài phát hoảng mà ngay cả người Anh cũng chia rẽ mạnh mẽ về mùi vị của nó, đến mức các quảng cáo của Marmite thường nhấn mạnh rằng người ta hoặc yêu thích hoặc ghét cay ghét đắng món này.

jellied eels

Các món ăn có phần khó hiểu khác gồm bánh thịt lợn với lớp thạch quanh nhân thịt khiến nhiều thực khách e dè, hay xúc xích huyết – loại xúc xích làm từ huyết động vật được phục vụ trong bữa sáng kiểu Anh đầy đủ. Stargazy Pie, món bánh cá của Cornwall với những cái đầu cá mòi thò ra khỏi lớp vỏ bánh, cũng là thách thức lớn với thị giác và vị giác. Phía Bắc biên giới, người Scotland có món haggis – hỗn hợp nội tạng cừu nhồi trong bao tử – thường bị chế giễu, dù ngày nay lớp vỏ ruột cừu đã được thay thế bằng vật liệu tổng hợp.

Phía bắc biên giới ở Scotland, haggis (món ăn truyền thống của Scotland làm từ nội tạng cừu băm nhỏ trộn với yến mạch và gia vị) bị chê bai, mặc dù các phiên bản hiện đại thường thay thế lớp vỏ ruột cừu truyền thống bằng một loại tổng hợp.

Hai món ăn vặt gây nhiều tranh cãi là bánh mì kẹp khoai tây chiên và bánh mì kẹp bim bim. Người Anh có thói quen nhét đủ thứ vào giữa hai lát bánh mì, nhưng khoai tây chiên hoặc bim bim thì bị nhiều người coi là quá đà. Tuy nhiên, với một số người, đây lại là món ăn êm dịu, mang đến cảm giác thoải mái. Hương vị được yêu thích nhất cho bánh mì kẹp bim bim là phô mai và hành tây.

Ở Scotland, món thanh Mars chiên giòn càng khiến người ta ngạc nhiên hơn: một thanh sô cô la được nhúng bột và chiên lên cho tới khi giòn tan.

Dẫu vậy, không thể phủ nhận sự quyến rũ mộc mạc từ nhiều món ăn Anh. Một chiếc bánh sandwich thịt xông khói thơm lừng kẹp trong bánh mì trắng mềm có thể làm xiêu lòng bất kỳ ai.

Những món kinh điển như cá và khoai tây chiên, bữa trưa nướng Chủ nhật (Sunday roast), hay bữa sáng kiểu Anh đầy đặn đều có sức hút mãnh liệt khi được chế biến từ nguyên liệu tươi ngon.

full English breakfast

Bánh Shepherd (Shepherd's Pie - bánh nướng nhân thịt băm phủ khoai tây nghiền) là một món ăn kiểu cũ khác vẫn đứng vững trước thử thách của thời gian, một sự kết hợp cơ bản của thịt cừu băm phủ một lớp khoai tây nghiền kem. Nó không có gì lạ mắt, nhưng chắc chắn sẽ làm ấm lòng vào một ngày đông lạnh giá.

Người Anh đặc biệt yêu thích các món ăn vặt từ thịt trong vỏ bánh ngọt. Chất lượng và độ tươi chính là yếu tố quyết định. Trứng Scotch, bánh cuộn xúc xích, và bánh Cornish có thể không hấp dẫn nếu ăn lạnh từ siêu thị, nhưng khi được thưởng thức nóng hổi từ lò, chúng trở nên tuyệt vời.

Ngày nay, bạn còn có thể thưởng thức sự hòa quyện của ẩm thực Anh và Ấn Độ qua món Chicken Balti Pie – món bánh gà cà ri phổ biến tại các sân bóng đá, thay thế các loại bánh truyền thống như thịt bò và thận.

cream tea

Anh cũng có khá nhiều món tráng miệng với tên gọi gợi hình như spotted dick (bánh pudding hấp với nho khô) và Eton mess (món tráng miệng gồm dâu tây, kem tươi và bánh trứng đường vụn), nhưng ít món nào được tôn sùng như trà kem (cream tea). Đó là một món ăn tuyệt vời khi bạn có bánh nướng xốp tươi, ấm được phết kem đông và mứt dâu.

Sự trỗi dậy của ẩm thực Anh hiện đại

Sự hồi sinh của ẩm thực Anh hiện đại không chỉ đơn thuần là một cuộc cải tổ trong cách nấu ăn mà còn là sự bùng nổ của những giá trị văn hóa và phong cách sống mới. Bất chấp hàng thập kỷ bị cười chê, chất lượng ẩm thực xứ sở sương mù đã dần khởi sắc và giành được thiện cảm của cả giới sành ăn lẫn cộng đồng mạng xã hội. Hành trình chuyển mình của nền ẩm thực này có thể được liên kết với sự phát triển của các đầu bếp nổi tiếng từ những năm 1970.

Gordon Ramsay

Trong khi các tên tuổi truyền hình đời đầu như Delia Smith hay Keith Floyd tập trung vào việc hướng dẫn nấu ăn đơn giản, các ngôi sao năng động như Gordon Ramsay và Jamie Oliver vào cuối thập niên 90 không chỉ chia sẻ công thức mà còn định hình lại tư duy của người Anh về thực phẩm. Họ biến việc nấu ăn từ nhiệm vụ hàng ngày thành niềm đam mê, đồng thời khuyến khích việc sử dụng nguyên liệu tươi ngon và phương pháp nấu sáng tạo.

Sự trỗi dậy của trào lưu Cool Britannia giữa thập kỷ 90 cũng mang lại làn gió mới. Khi văn hóa Anh trở thành biểu tượng của sự hiện đại và phong cách, các đầu bếp táo bạo như Heston Blumenthal bắt đầu tạo ra những đột phá đầy bất ngờ.

Phong trào Cool Britannia

Ông không chỉ mở ra kỷ nguyên ẩm thực thử nghiệm với những món ăn sử dụng khoa học và nghệ thuật mà còn thu hút giới thượng lưu và các ngôi sao Michelin về cùng một bàn tiệc. Cùng thời điểm đó, sự xuất hiện của mô hình gastropub đã cách mạng hóa quán rượu truyền thống bằng cách nâng tầm những món ăn giản dị thành những trải nghiệm ẩm thực gần với tiêu chuẩn nhà hàng.

Trong những năm gần đây, một làn sóng các đầu bếp trẻ đã bắt đầu đưa hương vị truyền thống của quê hương lên một tầm cao mới. Họ kết hợp nét mộc mạc vốn có với kỹ thuật hiện đại, tạo ra những món ăn mang đậm dấu ấn địa phương nhưng đầy tinh tế.

Mặc dù ẩm thực Anh vẫn còn bị gán mác "nhạt nhẽo và thiếu sáng tạo," nhưng có thể thấy rõ niềm tự hào đang ngày càng nảy nở trong chính quốc gia này. Với những ai yêu thích khám phá hương vị, nước Anh giờ đây không chỉ có câu chuyện của các quán pub, mà còn là một hành trình đầy bất ngờ và thú vị.