Nhảy bò đánh dấu tuổi trưởng thành

Hamer hay Hamar là cộng đồng người sống ở vùng phía đông thung lũng Omo thuộc miền nam Ethiopia. Trong số khoảng 45.000 người Hamer, chỉ có khoảng 10.000 người thành thị, còn lại sống bằng nghề chăn nuôi gia súc như dê, bò trong thung lũng. Ảnh: Andy Haslam/The New York Times.

Đặc điểm của người Hamer là sống trên vùng đất tự do, không có chủ quyền đất cho từng người, cùng nhau trồng trọt và chăn nuôi, hái quả chín và chia nhau thưởng thức. Họ còn là những “tay săn” thực thụ, chủ yếu săn lợn rừng và linh dương nhỏ.

Trên ảnh là nhóm người Hamer dẫn du khách tìm hiểu nơi sinh sống và các phong tục truyền thống của họ. Ảnh: Andy Haslam/The New York Times.

Giống với các bộ lạc khác ở châu Phi, người Hamer vẫn tuân thủ, giữ gìn các truyền thống và nghi lễ cổ xưa. Trong ảnh là một hàng rào bò (thường 15 con bò đực bị thiến hoặc ít hơn) xếp theo hàng dọc để nam thanh niên khỏa thân “nhảy bò” qua. Đây là nghi thức để quyết định các chàng trai đã trưởng thành. Sau nghi lễ này, chàng trai được kết hôn, sở hữu gia súc và có con cái. Ảnh: Carl de Souza/AFP.

Những phụ nữ người Hamer thổi kèn ra hiệu tập trung lại xem nghi lễ đánh dấu tuổi trưởng thành này. Ảnh: Rod Waddington/Flickr.

Trước nghi lễ, những Maza (người trưởng thành) nhảy múa theo các nghi thức truyền thống và sau đó dùng roi quất lên lưng người phụ nữ có mối quan hệ họ hàng với chàng trai chuẩn bị nhảy bò. Ảnh: Carl de Souza/AFP.

Người phụ nữ chịu đòn roi nhận được sự đồng thuận của cộng đồng. Những vết sẹo “trang trí” để lại trên lưng minh chứng cho trung thành và tận tụy đối với họ hàng. Đây còn là “vết sẹo” dấu ấn, tức sau này người chị gái gặp khó khăn trong cuộc sống thì em trai sẽ nhớ và giúp đỡ lại. Ảnh: j-pics_info/Flickr.

Động tác nam thanh niên khỏa thân phóng nhảy lên lưng bò, quá trình thực hiện được phép 4 lần. Ảnh: Carl de Souza/AFP.

Nếu chàng trai ngã khi nhảy là một sự xấu hổ, nhưng được phép nhảy lại. Nếu bị khiếm thị hoặc bị tật chân sẽ được người khác giúp đỡ. Sau khi thành công, các Maza cùng người nhảy tham gia một vũ điệu nhảy múa “tán tỉnh” đặc trưng. Các cô gái có thể chọn đối tác để nhảy cùng bằng cách đá vào chân anh ta. Ảnh: Andy Haslam/The New York Times.

Cuộc sống của người Hamer có sự phân công trong lao động rõ ràng, phù hợp với giới tính và tuổi tác. Phụ nữ và trẻ em trồng trọt với cây kinh tế chủ lực là lúa, ngoài ra còn đậu và bí ngô. Phụ nữ chịu trách nhiệm lấy nước, nấu ăn và chăm sóc trẻ em, những người bắt đầu biết phụ giúp gia đình chăn gia súc từ lúc lên 8 tuổi.

Các chàng trai có nhiệm vụ bảo vệ mùa màng, đàn gia súc trước cuộc đột kích săn trộm từ các bộ lạc khác. Những người đàn ông trưởng thành chăn nuôi gia súc, cày bò và nuôi ong trên cây keo. Ảnh: j-pics_info/Flickr.

Cả nam lẫn nữ chú trọng vẻ đẹp bên ngoài cơ thể, như vẽ những khuôn mặt rực rỡ sắc màu. Ảnh: Carl de Souza/AFP.

Mái tóc phụ nữ được tết cầu kỳ. Trang phục truyền thống của họ làm từ da bò, dê, đeo nhiều nhiều đồ trang sức như bộ vòng sắt, chuỗi hạt, vỏ sò ốc trên cổ, tay, chân. Ảnh: j-pics_info/Flickr.

Hoàng hôn trên thung lũng Omo. Dù các nghi lễ được bảo tồn, qua thời gian, một số người Hamer dần quên đi truyền thống. Họ đi học và “mở cửa giao lưu” với các địa phương khi các hệ thống đường bộ dẫn vào thung lũng Omo được mở rộng, dẫn đến nỗi lo không còn nghi lễ “nhảy bò” của người Hamer trong tương lai. Ảnh: Andy Haslam/The New York Times.

Huỳnh Phương (Theo BBC, Guardian)